Gia đình tôi có ba chị em: Lan – con gái cả, Thảo – con thứ, và út Hòa – bị liệt nửa người từ nhỏ, trí tuệ chậm phát triển. Cha mất sớm, mẹ vừa làm ruộng vừa đi buôn lặt vặt để nuôi cả nhà. Cả đời bà chỉ tích cóp được căn nhà hai tầng và một mảnh đất rộng gần 400m² ở mặt đường.
Năm mẹ yếu hẳn, bà gọi Lan về quê. Trước mặt luật sư, bà đọc di chúc:
“Toàn bộ nhà và đất mẹ để lại cho con Lan. Nhưng con phải hứa, suốt đời nuôi em Hòa, chăm sóc như mẹ đang làm.”
Lan gật đầu không do dự. Cô vốn là người có học, làm ăn khá, nên nghĩ việc nuôi em cũng không quá khó. Thảo – người chị thứ – thì chỉ lặng lẽ nhìn, không nói gì.
Ngày mẹ mất, giấy tờ sang tên xong, Lan dọn về nhà mới. Ban đầu, cô chăm Hòa rất chu đáo: thuê y tá, mua giường y tế, đưa em đi trị liệu. Hàng xóm ai cũng khen “Lan vừa có hiếu vừa may mắn”.
Nhưng thời gian trôi, chi phí điều trị ngày càng lớn, áp lực kinh tế và công việc khiến Lan bắt đầu mệt mỏi. Cô giao Hòa cho y tá trông, ít trò chuyện, ít quan tâm hơn.
Rồi một năm tròn sau ngày nhận tài sản, Lan bất ngờ nhận được cuộc gọi từ một người đàn ông lạ, xưng là luật sư của mẹ. Ông nói:
“Cô cần đến văn phòng, có một tập hồ sơ mẹ cô để lại, hẹn mở đúng ngày hôm nay.”
Lan tò mò đi ngay. Trong tập hồ sơ là một bản di chúc khác, kèm lá thư tay của mẹ. Nội dung khiến Lan chết lặng:
“Lan, nếu con đang đọc lá thư này, nghĩa là đã một năm từ khi mẹ mất. Mảnh đất con đang đứng tên thực chất chỉ là quyền quản lý. Mẹ đã âm thầm lập quỹ tín thác, toàn bộ giá trị tài sản chỉ được giải ngân từng phần cho con và Hòa, miễn là con trực tiếp chăm sóc em. Nếu trong suốt 12 tháng, con không thực hiện đủ điều kiện chăm sóc, quỹ sẽ chuyển toàn bộ sang tên Thảo – người sẽ thay con nuôi em.”
Kèm theo đó là báo cáo giám sát hàng tháng: tất cả đều ghi rõ Lan đã nhiều lần vắng mặt, bỏ bê em cho người giúp việc. Mẹ không còn, nhưng vẫn sắp xếp người âm thầm theo dõi để đảm bảo Hòa được yêu thương.
Lan bàng hoàng. Vài ngày sau, tòa tuyên toàn bộ tài sản chuyển cho Thảo. Lúc ấy, Lan mới hiểu, “tài sản” mẹ để lại không chỉ là nhà đất, mà là trách nhiệm – và một bài học rằng có những di chúc không đo bằng chữ ký, mà đo bằng tình người.