Trước khi mất, mẹ tôi vẫn còn minh mẫn lắm. Bà ngồi ngay ngắn ở đầu giường, gọi từng người con đến dặn dò, căn dặn cả chuyện tang lễ, cả chuyện thắp hương ngày giỗ. Điều khiến cả mấy chị em chúng tôi bồn chồn nhất chính là khoản tiền bà dành dụm cả đời — nghe đâu còn khoảng 400 triệu.
Mấy chị em tôi thì cứ thấp thỏm chờ bà phân chia, nhưng suốt mấy ngày bà gọi con cháu đến, tuyệt nhiên không hề hé răng đến tiền bạc. Bà chỉ mỉm cười bảo:
– “Mọi thứ mẹ lo hết rồi, các con đừng tranh giành.”
Nghe thì an lòng, nhưng trong bụng ai cũng nóng ran, vừa thương mẹ, vừa nặng nề vì nghĩ đến khoản tiền kia.
Đến lúc mẹ mất, cả nhà lo ma chay xong xuôi, ai cũng thở phào, nghĩ bụng chắc sau lễ tang sẽ đến lúc mở tủ, chia tài sản. Mấy chị em còn hí hửng, thì thầm với nhau:
– “Chắc mẹ để lại phần cho mỗi người rồi.”
– “Ừ, mẹ khéo lắm, chắc không ai thiệt đâu.”
Nhưng nào ngờ, đúng lúc ấy, ông trưởng thôn cùng mấy cán bộ xã bỗng xuất hiện, cầm theo một phong bì dày cộp. Ai nấy ngạc nhiên. Ông mở ra đọc:
– “Đây là tâm nguyện của cụ trước khi qua đời. Số tiền 400 triệu cụ đã gửi hết vào quỹ của xã, để xây cây cầu bắc qua con suối đầu làng. Cụ dặn: ‘Con cháu có thể đi xa, nhưng cây cầu thì sẽ giúp cả làng đi qua an toàn mãi mãi.’”
Cả nhà chết lặng. Bao nhiêu hy vọng, bao nhiêu tính toán vụn vặt trong đầu bỗng chốc tan biến. Các chị em nhìn nhau mà xấu hổ không dám ngẩng mặt, còn tôi nghẹn ngào bật khóc.
Nhưng cú sốc chưa dừng lại ở đó — ông trưởng thôn đọc tiếp:
– “Ngoài ra, cụ còn gửi riêng một lá thư cho người con út.”
Tôi run run mở phong bì, bên trong chỉ có vỏn vẹn một tờ giấy, viết bằng nét chữ run rẩy của mẹ:
👉 “Con út, mẹ biết các anh chị con sẽ oán trách, nhưng mẹ tin con hiểu. Số tiền kia là phúc đức để lại cho cả làng. Còn riêng với con, hãy về mở chiếc hòm gỗ dưới gầm giường mẹ…”
Cả nhà nhao nhao chạy về phòng mẹ. Khi mở chiếc hòm gỗ cũ kỹ, chúng tôi sững sờ: bên trong không phải tiền, mà là một tập sổ đỏ đất ruộng và một cuốn nhật ký dày cộp.
Trong nhật ký, mẹ ghi rõ: mảnh đất ấy không phải để bán, cũng không chia, mà là bí mật lớn về cha tôi năm xưa — một bí mật mà chỉ cần đọc vài dòng đầu tiên, tôi đã run bần bật, suýt ngã quỵ…